Pa lăng xích lắc tay (lever hoist) là thiết bị nâng kéo thủ công dùng cần gạt và cơ cấu bánh cóc – chốt hãm để nâng, hạ, kéo và căng tải theo phương đứng, ngang hoặc nghiêng trong không gian chật hẹp với khả năng kiểm soát chính xác vị trí tải. Thiết bị thường gọn nhẹ, thao tác một người và phù hợp hiện trường nơi không có điện hoặc thủy lực.

Pa lăng xích lắc tay còn gọi là lever block hay ratchet lever hoist; cần gạt điều khiển cơ cấu bánh cóc–chốt hãm ăn khớp với trống cuốn xích, cho phép đổi chiều nâng/hạ và có vị trí trung tính để kéo chỉnh chiều dài xích nhanh. Nhờ cơ cấu bánh cóc–bánh răng, thao tác “bơm” cần gạt giúp dịch chuyển tải mượt và chính xác hơn so với kéo tay trực tiếp. Thiết bị được dùng rộng rãi trong xây dựng, chế tạo, khai thác mỏ và các công việc lắp dựng–di dời tải thủ công.

Pa lăng lắc tay phát huy hiệu quả khi cần kéo, cân chỉnh, căng lực hoặc định vị tải theo nhiều hướng, kể cả nằm ngang/chéo, thay vì chỉ nâng thẳng đứng. Tính nhỏ gọn giúp thao tác trong khu vực chật hẹp, công việc hiện trường và tình huống cần độ tinh chỉnh cao khi lắp ghép, hàn, căn chỉnh ống hoặc kéo căng cáp.

Dải tải làm việc (WLL) thường gặp từ 250 kg đến 9 tấn, đáp ứng đa phần nhu cầu kéo–nâng thủ công và cân chỉnh tải. Chiều cao nâng chuẩn thường 1,5 m hoặc 3 m, có thể đặt theo yêu cầu tùy ứng dụng. Vận hành thủ công bởi một người, đảo chiều nâng/hạ bằng cần gạt và có chế độ kéo xích tự do ở vị trí trung tính để chốt móc nhanh.

ASME B30.21 (bản cập nhật 2025) quy định yêu cầu an toàn cho lever hoists về thiết kế, vận hành, bảo dưỡng và kiểm định, bao gồm loại bánh cóc–chốt hãm và phanh ma sát cho ứng dụng nâng, kéo và căng tải. EN 13157 quy định an toàn cho thiết bị nâng thủ công, bao gồm pa lăng xích kéo tay và pa lăng lắc tay, phạm vi áp dụng, điều kiện môi trường và các mối nguy đáng kể. Tuân thủ các tiêu chuẩn này cùng hướng dẫn của nhà sản xuất là nền tảng cho vận hành an toàn và phù hợp pháp lý tại công trường.

ASME phân loại kiểm tra thành tiền vận hành (mỗi ca), thường xuyên và định kỳ, với tần suất tùy mức độ sử dụng: bình thường, nặng, nghiêm ngặt. Hạng mục cần kiểm gồm cơ cấu vận hành, móc và chốt an toàn theo B30.10, xích tải/reeving, giới hạn hành trình, thân cần gạt, kết cấu treo–con chạy và cơ cấu phanh, cùng ghi nhãn cảnh báo. Trước khi đưa vào sử dụng, cần thử chức năng và thử tải theo yêu cầu (nhà sản xuất thử tối thiểu 125% tải danh định đối với thiết bị mới; thiết bị sửa chữa cần thử theo đánh giá của người có thẩm quyền) và duy trì chương trình bảo dưỡng phòng ngừa.

Xác định tải lớn nhất và đối chiếu WLL trong dải 0,25–9 t; ưu tiên biên độ phù hợp với tác vụ nâng, kéo hay căng lực để đảm bảo độ bền và hiệu suất thao tác. Chọn chiều cao nâng chuẩn 1,5–3 m hoặc đặt cấu hình xích theo hành trình thực tế, đồng thời cân nhắc yêu cầu điều khiển chính xác khi định vị. Bảo đảm thiết bị đáp ứng tiêu chuẩn áp dụng (ASME B30.21, EN 13157) và lập lịch kiểm tra tiền vận hành, thường xuyên, định kỳ theo khuyến nghị trong tiêu chuẩn và tài liệu nhà sản xuất.